Na świecie mamy obecnie ponad 1 miliard nastolatków. Każdy z nich idzie przez życie z innym zestawem cech fizycznych, genetycznych czy osobowościowych. Cechuje ich różna wrażliwość, przebojowość, odmienne zainteresowania i talenty. Zdrowa samoocena pozwala im się czuć ze sobą dobrze, niezależnie od tego, jakie trudności przyjdzie im spotkać na swojej drodze. To ona ma wpływ na podejmowane decyzje, wiarę w swoje możliwości i to, jak będą znosić porażki. Po drugiej stronie stoją rodzice, rówieśnicy, szkoła i etap dojrzewania, którzy są jak lustro, w którym przegląda się nastolatka. Od czego będzie zależeć to, co zobaczy w swoim odbiciu i jak pomóc nastolatce z niską samooceną?
Jak pomóc nastolatce z niską samooceną — odkryj przyczyny i znajdź skuteczne rozwiązania
Twoje dziecko coraz bardziej zamyka się na innych i traci pewność siebie? Nastolatki doświadczają niskiej samooceny w różny sposób. Osoby, które mają niską samoocenę, postrzegają siebie zupełnie inaczej, niż widzą je inni. Chcesz pomóc, ale nie wiesz, od czego zacząć? Aby pomóc swojemu dziecku, trzeba najpierw zrozumieć, jak samoocena wpływa na sposób myślenia i działania.
Samoocena to nic innego jak subiektywna ocena własnej wartości. To właśnie ona wpływa na przekonania o własnych możliwościach i determinuje zakres naszych wyborów. Im wyżej oceniamy siebie, tym bardziej jesteśmy skłonni podejmować ryzyko i dążyć do realizacji swoich celów. Ludzie pewni siebie często podejmują inicjatywę i nie boją się bronić swoich przekonań.
Niska samoocena u nastolatków – więcej niż tylko chwilowe złe samopoczucie.
Niska samoocena u nastolatków wykracza poza chwilowe wahania nastroju. To głęboko zakorzenione przekonanie o własnej niewystarczalności, które ma wiele przyczyn i objawia się na różne sposoby. To nie tylko złe samopoczucie, ale często także trudności w radzeniu sobie ze stresem, podejmowaniem decyzji i budowaniem pozytywnych relacji. To właśnie ona decyduje o tym, czy Twoje dziecko będzie działać proaktywnie, czy też będzie unikać nowych doświadczeń. Wysoka samoocena pozwala wierzyć mu w siebie i podejmować ryzyko.
Skąd się bierze niska samoocena? Głębsze przyczyny problemu
Na pierwszy rzut oka zachowanie nastolatki z niską samooceną może wydawać się buntownicze lub apatyczne. Jednak za tą fasadą często kryje się głęboki smutek i poczucie bezwartościowości. Unikanie ludzi i zanurzenie w świecie mediów społecznościowych może być próbą ucieczki od tych przykrych emocji. Co zatem powoduje, że młodzi ludzie czują się tak źle we własnej skórze?
Korzenie niskiej samooceny sięgają głęboko do dzieciństwa, gdzie doświadczenia takie jak porównania, krytyka, czy brak akceptacji mogą zasiać ziarno wątpliwości co do własnej wartości. Przyczyny problemu są złożone i często wynikają z połączenia czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Tkwią w środowisku, w którym dorastają nastolatki. Brak akceptacji, czy też doświadczenie odrzucenia mogą pozostawić trwałe ślady na poczuciu własnej wartości młodych dziewcząt. Problemy w relacjach rodzinnych, takie jak konflikty, brak wsparcia lub nadmierna kontrola, też przyczyniają się do obniżenia samooceny.
Dochodzą do tego porównania z rówieśnikami, zwłaszcza w dobie mediów społecznościowych, gdzie wiele osób prezentuje idealną wersję siebie. Negatywne komentarze ze strony innych, presja osiągnięć i wysokie oczekiwania mogą podkopać poczucie własnej wartości, które jest dodatkowo osłabione przez wewnętrzne przekonania o własnej niewystarczalności.
Jak rozpoznać niską samoocenę u nastolatki?
Młodzi ludzie potrafią być bardzo skryci. Objawy niskiej samooceny mogą być subtelne, ale dają o sobie znać poprzez:
- Izolację i unikanie kontaktów z rówieśnikami.
- Brak apetytu lub nadmierne objadanie się.
- Krytycyzm wobec siebie i skupianie się na swoich błędach i porażkach.
- Wypowiedzi typu „jestem głupi”, „nikt mnie nie lubi” czy „nigdy się tego nie nauczę”.
- Nadmierne poczucie winy lub wstydu.
- Bardzo wysokie wymagania wobec siebie i ciągłe poczucie, że nie spełnia się oczekiwań.
- Przepraszanie za wszystko, co mówi lub robi.
- Unikanie rywalizacji i brania udziału w zajęciach pozalekcyjnych.
- Obwinianie się za to, że nie jest doskonała.
- Uciekanie w wirtualny świat.
- Dokuczanie innym rówieśnikom.
- Niezdolność do przyjmowania komplementów
- Wrażliwość na krytykę i niepowodzenia.
Skutki niskiej samooceny – co może się stać, gdy problem jest ignorowany?
Niska samoocena tworzy błędne koło. To jak ciężar, który ciągnie nastolatkę w dół. Powoli zamyka się w sobie, unikając sytuacji, które mogłyby zwiększyć jej poczucie wartości. Obawiając się porażki, nastolatka unika wyzwań, co prowadzi do rzeczywistych porażek, które z kolei potwierdzają jej negatywny obraz siebie. To sprawia, że trudno jej wyrwać się z tego destrukcyjnego schematu i zacząć wierzyć we własne możliwości.
Jak pomóc nastolatce z niską samooceną? Wzmocnij Waszą więź
Twoja relacja z dzieckiem to fundament jego poczucia własnej wartości. Przede wszystkim, stwórz atmosferę bezwarunkowej akceptacji. Słuchaj uważnie tego, co ma do powiedzenia i daj nastolatce poczucie, że jest ważna. Jednym z największych darów, jaki możesz przekazać swojemu dziecku, jest pokazanie mu, że ma wartość i zasługuje na miłość takim, jakie jest. Pomagaj nastolatce budować zdrowe poczucie własnej wartości poprzez obiektywną ocenę swoich umiejętności. Pokaż jej, że błędy są naturalną częścią życia i warto się z nich uczyć.
Dzieci uczą się przez naśladowanie. Jeśli chcesz, aby Twoja nastolatka miała pozytywne zdanie o sobie, zwróć uwagę na to jak się z nią komunikujesz. Twoje słowa kształtują jej poczucie własnej wartości. Jeśli często ją krytykujesz, możesz nieświadomie zasugerować, że nie jest wystarczająco dobra. Zamiast tego, chwal ją za jej osiągnięcia i pozytywne cechy. Zamiast skupiać się na błędach — podkreślaj mocne strony i pokaż, że wierzysz w jej możliwości.
Aby pomóc nastolatce zbudować zdrową samoocenę, pozwól jej na podejmowanie własnych decyzji i ponoszenie za nie odpowiedzialności. Oczywiście, warto ją wspierać i doradzać, ale nie podejmuj za nią wszystkich wyborów. Dzięki temu nauczy się samodzielności i zyska przekonanie o własnych możliwościach.
Profesjonalna pomoc – kiedy warto skorzystać z psychoterapii?
Jeśli próbujesz nawiązać nić porozumienia i chcesz wspierać swoje dziecko, ale napotykasz opór, to warto skorzystać z konsultacji rodzicielskich. Otrzymasz na nich wsparcie i praktyczne wskazówki, które pomogą Ci lepiej zrozumieć świat nastolatki i reagować na jej potrzeby.
Inną formą wsparcia jest terapia z nastolatką. To bezpieczna przestrzeń, w której nastolatki mogą odkrywać siebie i swoje emocje. Pomaga im zrozumieć źródło ich negatywnej samooceny i wyposaża w narzędzia potrzebne do radzenia sobie z trudnościami.
Jeśli zauważasz u swojego dziecka objawy niskiej samooceny, nie wahaj się szukać pomocy u specjalistów. Wczesna interwencja może być kluczowa dla zdrowia psychicznego dziecka i jego przyszłości.
Nasi specjaliści są do Twojej dyspozycji i chętnie Ci pomogą.
Centrum Złoty Środek
tel. 882 012 474
e-mail: kontakt@centrumzlotysrodek.pl
